Chỉ trong 9 tháng đầu năm nay, hàng trăm nghìn tấn phôi thép Trung Quốc ồ ạt nhập khẩu (NK) vào Việt Nam dưới dạng phôi thép hợp kim, hưởng thuế suất ưu đãi 0%. Hiện lượng NK đã lên tới trên 1 triệu tấn. Các chuyên gia khuyến cáo, đây chỉ là chiêu lách thuế khá tinh vi của các doanh nghiệp (DN) NK, trên thực tế hàm lượng hợp kim trong phôi thép này rất nhỏ, không khác biệt gì với phôi thông thường.
Phôi thép nhập khẩu vào Việt Nam. Ảnh: KỲ ANH
Chiêu lách luật, trốn thuế
Số liệu của Tổng cục Thống kê cũng ghi nhận, lượng phôi thép NK về VN tính đến ngày 15.9 là 1.135.815 tấn, với trị giá trên 421 triệu USD, tăng 290% so với cùng kỳ 2014. Trong đó, riêng phôi thép NK từ Trung Quốc chiếm trên 75% tổng lượng phôi NK của cả nước. Chủ tịch Hiệp hội Thép VN (VSA) Hồ Nghĩa Dũng cho biết, trong 2 tháng gần đây, một số Cty thương mại NK phôi thép Trung Quốc khai là phôi thép hợp kim chứa nguyên tố crom (mã HS 7224.900.00), trong đó tỉ lệ crom rất nhỏ, chỉ tương đương với 0,3%, để được hưởng mức thuế ưu đãi 0%. “Hiện thuế suất thuế NK loại phôi vuông (phôi thép thông thường) mã số HS 7207.11.00 là 9% trong khi phôi hợp kim (mã HS 7224.90.00) thuế suất là 0%. Lợi dụng tỉ lệ hợp kim crom trong phôi thép, các DNNK lách luật khai là thép hợp kim để hưởng thuế suất thấp” - ông Dũng phân tích.
Cũng theo ông Dũng, về bản chất, phôi thép chứa hàm lượng rất nhỏ crom sẽ không khác biệt gì với phôi thông thường, đều dùng để cán thép xây dựng. Trong năm 2014, các DN cũng từng lách luật NK thép hợp kim chứa hàm lượng nhỏ nguyên tố boron, có giá vô cùng thấp do được Chính phủ Trung Quốc hoàn thuế khi xuất khẩu, vào VN được hưởng thuế suất 0%, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành sản xuất thép trong nước. Tuy nhiên, trước phản ứng mạnh mẽ của các DN thép trong nước áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại và hàng rào kỹ thuật bảo vệ sản xuất thép, Chính phủ Trung Quốc phải huỷ bỏ chính sách hoàn thuế đối với các sản phẩm hợp kim chứa boron, nay các DN Trung Quốc chuyển sang thay thế boron bằng crom.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất trong nước
Đại diện Cty CP Thép Hoà Phát - DN sản xuất kinh doanh phôi thép - cũng lên tiếng vì việc NK phôi giá rẻ, do lách thuế đang khiến ngành sản xuất trong nước vô cùng điêu đứng. Chỉ tính riêng trong tháng 9, lượng phôi thép Trung Quốc NK vào VN tăng đột biến lên tới trên 62.017 tấn với trị giá trên 20 triệu USD và nhiều khả năng sẽ còn tăng mạnh trong các tháng cuối năm khi nhu cầu xây dựng tăng cao. Điều này không chỉ khiến ngân sách nhà nước thất thu, riêng 2 tháng (8 - 9.2015), ngân sách thất thu trên 1,89 triệu USD (khoảng 42 tỉ đồng), nếu không kịp thời ngăn chặn, lượng NK bình quân sẽ lên tới 200.000 tấn/tháng.
Do lượng NK phôi thép giá rẻ tăng mạnh khiến sản xuất của các DN trong nước lao đao. Theo tính toán của VSA, hiện tổng công suất phôi đã tới gần 11 triệu tấn, các DN trong nước mới chỉ sản xuất được khoảng 60% nhưng cung đã vượt xa cầu. Lượng phôi giá rẻ Trung Quốc cạnh tranh không lành mạnh khiến nhiều nhà máy phải cắt giảm sản xuất, bán dưới giá thành, thua lỗ nặng và đời sống người lao động gặp khó khăn. Một số DN cho biết đã phải dãn tiến độ sản xuất, dù vẫn cố cầm cự để không giảm việc làm.
Trước những khó khăn hiện hữu, ngày 13.10, VSA gửi văn bản khẩn đến các bộ: Công Thương, Tài chính, KHCN đề nghị liên bộ thành lập đoàn kiểm tra, giám sát các DNNK phôi thép chứa chất crom. Nếu phôi thép được sử dụng để cán thép xây dựng thông thường, đề nghị truy thu thuế và xử phạt nặng các đơn vị NK. Trước mắt, VSA kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan dừng thông quan đối với các lô hàng NK nêu trên, đợi kết luận kiểm tra của cơ quan chức năng.
Nguồn tin: Lao động